विषारी माती खाऊन सोनं तयार करणारा सूक्ष्मजीव सापडला!

ऑस्ट्रेलिया आणि जर्मनीतील शास्त्रज्ञांनी असा एक विलक्षण सूक्ष्मजीव शोधला आहे जो पृथ्वीच्या सर्वात विषारी मातीतही तग धरतो आणि त्यातून सोन्याचे शुद्ध कण निर्माण करतो. ‘क्युप्रियाविडस मेटालिड्युरन्स’ असे या जीवाचे शास्त्रीय नाव असून, तो मातीतील विषारी धातू खाऊन त्यांना निष्क्रिय करतो आणि एक विशिष्ट रासायनिक प्रक्रिया सुरू करतो. या प्रक्रियेत त्याच्या शरीरात सोन्याचे अणुकण तयार होतात आणि नंतर ते बाहेर टाकले जातात. हा जीव निसर्गाच्या किमयागारासारखा आहे – कारण तो मातीतील विष आणि धातूंना झिडकारतो, पण त्याच वेळी त्यातून अमूल्य सोनं तयार करतो.

सोन्याच्या शोधात पर्यावरणपूरक क्रांती शक्य!
हा जीवाणू सोन्याचे आयन ओळखताच CopA आणि CupA नावाची एंजाइम्स तयार करतो, जे धातूंची ताकद कमी करून नॅनोपार्टिकल्स तयार करतात. या शोधामुळे सोन्याच्या खाणकामाची दिशा बदलू शकते. पारंपरिक खाणकाम पर्यावरणासाठी घातक आहे आणि त्यासाठी प्रचंड ऊर्जा लागते, मात्र या जीवाच्या संशोधनातून बायोमिमेटिक खाणकाम शक्य होऊ शकते. शास्त्रज्ञ बायो-रिअ‍ॅक्टर तयार करून ई-कचरा, खाणीतील शेपटी किंवा कमी दर्जाच्या धातूपासून सुरक्षितपणे सोने काढू शकतात. यामुळे केवळ पर्यावरणाचे रक्षण होणार नाही, तर कचर्‍याचे रूपांतर अमूल्य संपत्तीतही होणार आहे.